Τι ψάχνεις;

Δημήτρης Παπανικολάου: «Δεν πεθαίνει κανείς από αυτισμό, αλλά από αποκλεισμό»

A generic square placeholder image with rounded corners in a figure.

Ο Δημήτρης Παπανικολάου δεν χρειάζεται συστάσεις. Έζησε τη χρυσή εποχή του ελληνικού μπάσκετ από κοντά, καταφέρνοντας να γίνει, αφού αποσύρθηκε από τα παρκέ, ένα σύμβολο στη μάχη κατά των φαινομένων αποκλεισμού, που, δυστυχώς, στη σημερινή κοινωνία ακολουθούν οτιδήποτε το διαφορετικό.

Πριν μερικά χρόνια, ο πρώην μπασκετμπολίστας του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού αποκάλυψε με μια συγκλονιστική ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού, κοινοποιώντας ένα θέμα πιο επίκαιρο από ποτέ, που αφορά χιλιάδες ελληνικές οικογένειες.

Όπως άλλωστε λέει κι ο ίδιος στη συνέντευξή του στο Metrosport.gr, ο αγώνας του για την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση της κοινωνίας για τον αυτισμό θα συνεχιστεί, με πυξίδα και όραμα τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου, ενός κόσμου αγάπης, συμπερίληψης και αποδοχής της διαφορετικότητας, όπου θα ζουν μέσα όλοι, εσείς, εγώ, η υπέροχη κόρη του, η Άρια, όλα τα παιδιά, που πρέπει να ανθίζουν ελεύθερα, όπως τα λουλούδια.

- Το νέο σας βιβλίο, «11:11 - ΟΛΟΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΙ, ΟΛΟΙ ΙΣΟΙ» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, είναι ένα βαθιά βιωματικό βιβλίο, στο οποίο, με αφετηρία τους αριθμούς 11:11, μιλάτε για ένα δικό σας βίωμα. Πείτε μας λίγα λόγια γι' αυτό...

«Είναι μια πραγματική ιστορία δική μου, αλλά για να είμαι ειλικρινής, όταν ρώτησa στις εκδόσεις Ψυχογιός σε ποια κατηγορία μπαίνει, μου είπαν του «Ευ Ζην» γιατί εγώ δεν είμαι μονοθεματικός και έχω βάλει διάφορα θέματα μέσα, όπως της αυτοβελτίωσης, του αυτισμού, που απασχολεί το σπίτι μου λόγω της κόρης μου κυρίως, της ομαδικότητας, αλλά και το πώς κάνουμε το μειονέκτημα πλεονέκτημα.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΠΕΡΓΗ

Είναι κάτι βιωματικό που προέρχεται από τέσσερις αριθμούς που βλέπαμε συνέχεια με τη γυναίκα μου, το 11:11, και οι οποίοι, με βάση την παρατήρηση, με κινητοποίησαν στο να προσπαθήσω και να απλώσω φως και προς τα έξω και στο σπίτι μου ταυτόχρονα και να ανοίξω το θέμα που μας απασχολούσε και να βελτιώσω τις συμπεριφορές απέναντι στην κόρη μας και, φυσικά, στον βαθμό που μπορώ να βάλω ένα λιθαράκι να βελτιωθεί λίγο περισσότερο η κοινωνία, στο θέμα του αυτισμού.

Το κύριο θέμα είναι ο αυτισμός, όχι ιατρικά, αλλά βιωματικά. Συμπεριφορές, διάφορες καταστάσεις και πώς τις τουμπάραμε - και προσπαθούμε να τις τουμπάρουμε - και να τις γυρίσουμε σε πλεονέκτημα».

- Πάνω στο κομμάτι της σχέσης γονέα - παιδιού, πώς μπορεί ένας γονιός να αναδείξει τη μοναδικότητα ενός παιδιού σε μια κοινωνία που τείνει να τιμωρεί το διαφορετικό;

«Θα ήθελα να είμαι ειλικρινής... Η κοινωνία είναι κάπως πιο προσαρμοσμένη σε σχέση με παλιά, στα 90's και στις αρχές του 2000 δεν θα τολμούσαμε καν να συζητάμε για τέτοια θέματα. Ίσα ίσα, σήμερα και λόγω της ενημέρωσης, επικοινωνεί περισσότερος κόσμος τα θέματά του, αλλά υπάρχει πολλή δουλειά μέχρι να σπάσει το στίγμα.

Οπότε, πρέπει να παρακολουθούμε τις τάσεις της κοινωνίας. Είτε στα social media είτε γενικότερα, ο κόσμος έχει αρχίσει - και πολύ σωστά - να επικοινωνεί θέματα που στην τελική δεν εξαρτώνται από εκείνον.

Ο αυτισμός, ας πούμε, δεν είναι επιλογή, η συμπεριφορά των άλλων, όμως, απέναντι στον αυτισμό είναι. Κι αυτό είναι κάτι που προσπαθούμε να βελτιώσουμε, αλλά και άλλα ζητήματα, όπως συνθήκες εργασίας, δομών κτλ.

Η σχέση γονέα και παιδιού είναι ιερή, είτε είναι μητέρας και παιδιού ή πατέρα και παιδιού, οπότε αυτήν την ιερή σχέση προσπαθώ κι εγώ να ισχυροποιήσω, να προστατέψω την κόρη μου.

Ξεκίνησα και έμπρακτα, όταν ανέδειξα το θέμα του αυτισμού, πρώτα έβαλα τον εαυτό μου μπροστά, για να προστατέψω την κόρη μου».

d73247e1-papanikolaou-dimitris-uniquall-eggrafes-2023-L16tO.jpg

- Σας γνωρίσαμε από τη σπουδαία αθλητική σας διαδρομή. Πόσο εύκολο ήταν να κάνετε αυτό το «coming out»;

«Προσωπικά, για 'μένα που βρίσκομαι στο φάσμα του αυτισμού, μου είπαν αρκετοί ότι δεν θα το έκαναν πολλοί άνθρωποι. Εγώ, επειδή είχα μάθει από την ομαδικότητα και την αυτοθυσία για την ομάδα, μπορούσα να το κάνω. Μου ήταν πιο εύκολο, επειδή μπορούσα να δω τη μεγάλη εικόνα, ότι αν πω για 'μένα, θα βάλω μια προστασία, μια ασπίδα για το παιδί.

Οπότε, από τη στιγμή που όλα γίνονται για το παιδί, εγώ παύω να έχω δεύτερες σκέψεις για 'μένα, αν είμαι στο φάσμα ή όχι. Το είδα σαν επιλογή και προχώρησα... Σαφώς και δεν είναι εύκολο, αλλά στην πρώτη μου ανακοίνωση είχα δυο σπουδαία στηρίγματα, μιας και ανακοινώσαμε το πρόγραμμα "UniquAll", με πρεσβευτές τους Νίκο Γκάλη και Γιάννη Αντετοκούνμπο, που μου έδωσαν πολύ μεγάλη ώθηση και συμπράξαμε γι' αυτό το πρόγραμμα».

- Μπορεί ακόμη και εν έτει 2024, που η κοινωνία προοδεύει, η λέξη «αυτισμός» να τρομάζει και να τρομάζει ακόμη και έναν γονιό που μαθαίνει, είτε το ανακαλύπτει μόνος του είτε από συμβουλευτική -στήριξη, ότι το παιδί του βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού;

«Όσο παλιότερα τρόμαζε περισσότερο, αλλά ακόμη και σήμερα μπορεί να τρομάξει. Ωστόσο, αυτό προσπαθούμε να κάνουμε, να σπάσουμε το στίγμα. Αυτό εξηγούμε σε όλους, ότι κανείς δεν πεθαίνει από αυτισμό, αλλά μπορεί να πεθάνει από αποκλεισμό. Και παλιότερα κι εγώ έκανα πολλά χρόνια να πω τη λέξη αυτισμός. Παρά το γεγονός ότι η κόρη μου έκανε όλα αυτά, με λογοθεραπείες κτλ.

Είναι δύσκολο, αλλά τα νεότερα ζευγάρια, επειδή μας βοηθά η νεολαία και η ενημέρωση, είναι πιο προσαρμοσμένα και εύκολο να βγουν από το «καβούκι» τους. Αλλά όχι όλα. Υπάρχει στίγμα και πολύ περισσότερο στην περιφέρεια, για να μη χαρακτηριστεί το παιδί. Αλλά όλοι καταλαβαίνουμε ότι μπορεί οπτικά ο αυτισμός να λέγεται αόρατος, αλλά κάποια στιγμή θα το καταλάβουν και οι γύρω μας και θα πρέπει να το πούμε καλύτερα μόνιμα μας, για να μεταφέρουμε την ευθύνη στους άλλους.

Αυτό δείχνει η διαδικασία της ζωής... Όσο προχωράνε οι εποχές και τα παιδιά, αλλά και η νεολαία είναι προσαρμοσμένη στη διαφορετικότητα, τόσο πιο εύκολο θα γίνεται και για τους υπόλοιπους που έχουν αυτή τη μοναδικότητα στο σπίτι τους. Και είναι πάρα πολλοί, περίπου 180.000 οικογένειες στην Ελλάδα».

- Ο ρόλος του αθλητισμού στην αποδοχή της διαφορετικότητας, όποια κι αν είναι αυτή, και στη συμπερίληψη, ποιος θα μπορούσε να είναι;

«Εμείς μέσα από το μπάσκετ έχουμε 60 οικογένειες που παίζουν και έχουν παιδί στο φάσμα του αυτισμού. Ο αυτισμός βγαίνει από τη λέξη εαυτός και συνήθως οι άνθρωποι αυτοί είναι πιο καλοί σε ατομικά αθλήματα, π.χ. ποδήλατο, ιππασία, κολύμπι. Εμείς είπαμε, με τον προπονητή τον κ. Τσουχρή ότι μέσα από τον ομαδικό αθλητισμό αρχίζουν να αλληλεπιδρούν καλύτερα, βοηθιούνται οι ίδιοι, αλλά και οι οικογένειες. Αναπτύσσουν σχέσεις. Ο ομαδικός αθλητισμός βοηθά πάρα πολύ τα παιδιά και γενικά είναι κοινωνικό όχημα συμπερίληψης. Και βοηθά να ενώνονται οι άνθρωποι και να συμπράττουν.

Κι όχι μόνο των παιδιών με αυτισμό, γιατί φέρνουν στο πρόγραμμα και παιδιά τυπικής ανάπτυξης και γνωρίζουν τα παιδιά τη συμπερίληψη».

- Τελικά, το να μιλάμε για τα προσωπικά μας βιώματα και ζητήματα πιστεύετε ότι μας απελευθερώνει και κατ' επέκταση βοηθά και τον συνάνθρωπο που μπορεί να αντιμετωπίζει αντίστοιχες καταστάσεις;

«Φυσικά! Ακόμη κι αυτό που κάνουμε τώρα βοηθάει, γιατί κάποιος θα τη διαβάσει, θα πάρει θάρρος ή θα προβληματιστεί "μήπως κι εμένα το παιδί μου, μήπως το ανιψάκι μου, ο αδελφός μου ή ακόμη κι εγώ ο ίδιος; Γιατί αρκετοί ενήλικες έχουν πάει να διαγνωστούν με αυτισμό μετά από το δικό μου coming out.

Η ενημέρωση βοηθά κάποιος να προβληματιστεί για κάτι που δεν το έχει καταλάβει ή είναι σε άρνηση να το καταλάβει. Γιατί όταν δίνουμε θάρρος, κάποιος παίρνει θάρρος, έτσι δημιουργείται μια αόρατη αλυσίδα. Αυτό κάνουν οι συνεντεύξεις, το awareness. Έχει ένα μη μετρήσιμο καλό, το μετρήσιμο καλό στο UniquALL είναι οι 60 οικογένειες, όταν δίνεις μια συνέντευξη ή κάνεις μια ανάρτηση στα social media έχεις ένα μη μετρήσιμο καλό, γιατί απλώνεται το μήνυμα και δεν γνωρίζεις πόσους ανθρώπους βοηθάς».

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το βιβλίο «11:11 - ΟΛΟΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΙ, ΟΛΟΙ ΙΣΟΙ» ΕΔΩ

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για το πρόγραμμα "UniquALL" ΕΔΩ